Primair onderwijs
Respons: 43 reacties van 39 scholen
Cultuureducatie met Kwaliteit Eindhoven
Er is een grote toename van enthousiasme en betrokkenheid van de leerlingen, en van de deskundigheid van de schoolteams. De borging van cultuureducatie (in het lesprogramma of in het curriculum) komt langzaamaan op gang. Bijna 20% van de scholen heeft een doorlopende leerlijn cultuureducatie gerealiseerd.
Waar de scholen de komende vier jaar aan willen werken in het kader van Cultuureducatie met Kwaliteit:
- Het door ontwikkelen van cultuureducatie binnen de school, door een cultureel aanbod te programmeren dat past bij de thema's en methoden, vakken en leergebieden van de school;
- Verdere implementatie en borging van cultuureducatie door visie- en beleidsontwikkeling, creëren van draagvlak binnen het team en het invoeren van een doorlopende leerlijncultuureducatie;
- Meer deskundigheid verwerven, vooral door expertise van buiten de school naar binnen te halen.
Doelstellingen cultuureducatie
Voor de scholen is de ontwikkeling van de leerlingen verreweg het belangrijkste doel: op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, creatieve en culturele vaardigheden, 21stCentury skills. Ook de kennismaking met de culturele omgeving vindt men belangrijk. Het stimuleren van buitenschoolse kunst- en cultuureducatie ziet men niet direct als een rol van de school.
De scholen geven aan bij het bereiken van hun doelstellingen vooral veel deskundigheid nodig te hebben. Zowel het stimuleren van de deskundigheid en vaardigheden van de leerkrachten vindt men hierbij belangrijk, maar het binnen de school halen van deskundige vakdocenten evenzeer: men wil meer gebruik kunnen maken van de vakkennis van de vakdocent op het gebied van doorlopende leerlijnen, maar ook in het scholen en enthousiasmeren van leerkrachten. Andere scholen zijn nu aan het kijken hoe zij cultuureducatie kunnen borgendoor het in te passen in het reguliere schoolprogramma, of de aansluiting te zoeken met actuele thema's en methodes die binnen de school worden uitgevoerd c.q. toegepast.
Culturele activiteiten binnen de school
De keuze voor culturele activiteiten wordt voor een grootdeel ingegeven door visie en doelen van de school, maar in vergelijking met de meting van 2018 is dit minder leidend geworden. Dat geldt in sterkere mate voor het beleidsplan cultuureducatie als leidend principe. Men richt zich in de keuze van culturele activiteiten sterker op de beschikbaarheid van culturele programma's en activiteiten op de website van CultuurStation, of op basis van de expertise van de culturele partners en aanbieders. Daaruit valt af te leiden dat scholen meer vraaggericht zijn gaan werken, maar niet meer primair op basis van een eigen visie of plan. Men kijkt meer naar wat men op het moment nodig heeft. Men is actiever geworden in het zoeken naar aanbod dat past op de eigen vraag; men zoekt hierin steeds vaker de afstemming met de culturele aanbieder. De meeste scholen kijken kritisch naar het beschikbare aanbod.
Cultuureducatie wordt binnen de scholen over het algemeen breed onderschreven; het draagvlak is iets verder toegenomen in vergelijking met 2018. Daarbij zijn er nauwelijks verschillen te zien met scholen die wel aan het CMK-programma deelnemen, en de scholen die dat niet doen. Vergeleken met 2018 is de tendens dat de activiteiten meer en vaker worden afgestemd op schoolthema's en methodes, dan op de kunstvakken onderling (doorlopende leerlijn). De samenhang in het culturele programma is er gaandeweg anders uit komen te zien; ook wordt duidelijker dat cultuureducatie vaker 'in dienst van' een thema, methode of leergebied wordt aangeboden. Cultuureducatie staat minder als vak of discipline op zichzelf. Bij de CMK-scholen is er wel iets meer sprake van samenhang in het culturele programma.
CultuurStation Eindhoven
In vergelijking met de meting van 2018 is de waardering voor de diensten en activiteiten van CultuurStation Eindhoven verder toegenomen. Met name de rol van CultuurStation als verbinder tussen onderwijs en culturele wordt erg gewaardeerd. De bekendheid van de scholen met het aanbod van CultuurStation is tamelijk groot.
Over het algemeen zijn de scholen tevreden over de diensten en activiteiten van CultuurStation. De waarderingen voor de nieuwsbrief en de Facebookpagina zijn wat aan de lage kant, maar dat komt vooral doordat een aantal respondenten er niet bekend mee zijn. Daar zitten overigens zowel directies, als ICC'ers als leerkrachten tussen.
Voortgezet onderwijs
Respons:14 scholen
Visie en doelstellingen
Er is vergeleken met 2018 een kleine afname van het aantal scholen dat een visie op cultuureducatie heeft. Bijna de helft van de scholen heeft deze visie verwerkt in het schoolplan, of in een apart cultuurbeleidsplan. Net als bij het primair onderwijs, richten de VO-scholen zich qua doelstellingen voornamelijk op de persoonlijke en creatieve ontwikkeling van de leerlingen. Kennismaken met kunstzinnige en culturele uitingen, talentontwikkelingen leren out of the box denken zijn dingen die genoemd worden. Ook de kennismaking met de culturele omgeving wordt erg belangrijk gevonden, al ziet de school voor zichzelf niet direct een taak in het stimuleren van leerlingen om van buitenschoolse kunst-en cultuuractiviteiten gebruik te maken. Er zijn nog wel wat dingen nodig om dit verder te ontwikkelen: visie en beleidsontwikkeling, inspiratie en enthousiasme, en randvoorwaarden als tijd, middelen en ruimte.
Culturele activiteiten binnen de school
In de manier waarop de culturele activiteiten worden aangeboden ten opzichte van 2018, zijn erin het voortgezet onderwijsenkele grote verschuivingen te zien. Het overgrote deel van de activiteiten vindt plaats binnen de kunstvakken (92%) en binnen het vak CKV (77%). Het wordt ook vaker gekoppeld aan andere vakken zoals geschiedenis, talen, maatschappijleer en techniek.
Waar in 2018 meer dan de helft van de scholen kunst en cultuur buiten de verplichte lessen, op vrijwillige basis aanbiedt, is dat nu nog een kwart. Driekwart van de VO-scholen maakt zelf een cultureel (jaar-)programma; de helft van de scholen vult dit ad hoc aan met losse activiteiten. De belangstelling en voorkeuren van zowel leerlingen als docenten is een belangrijke overweging om voor een bepaalde activiteit te kiezen. Ook de expertise van de culturele partneren het advies van CultuurStation speelt hier een belangrijke rol in. Eigen visie en beleid speelt in deze keuze een minder prominente rol.
Zowel in onder-als in de bovenbouw is er sprake van een groot draagvlak voor cultuureducatie. Deze is ten opzichte van 2018 verder toegenomen. Qua samenhangend programma is te zien dat deze in de bovenbouw sterker is ontwikkeld dan in de onderbouw. Vmbo / mavo kent de meeste samenhang in culturele activiteiten.
CultuurStation Eindhoven
Alle scholen hebben contact of regelmatig overleg met de cultuurcoach van CultuurStation. Ook met de andere diensten en activiteiten van CultuurStation zijn de scholen tamelijk goed bekend. Waar men relatief weinig gebruik van maakt is een activiteit kiezen van de website van CultuurStation, of een voorstelling via de website boeken. De activiteiten vanuit het kenniscentrum: activiteiten in het kader van deskundigheidsbevordering (zoals Cultuur-Bubbel, leerlijn Kunst en Technologie), advies en ondersteuning bij het invullen van cultuureducatiebeleid op school en de Studiedag VO waarderen de scholen het meest: gemiddeld een 8,5. Het persoonlijke contact, het meedenken en de expertise van CultuurStation worden als meest positieve punten genoemd.
Verbeterpunten zijn er weinig. Waar men de komende jaren aan zou willen werken, is onder meer:
- Een nieuw en stevig cultuurbeleidsplan in de school;
- Meer en een divers cultureel aanbod en creatieve programma's;
- Meer samenhang van de culturele vakken met andere vakken, onder andere met behulp van een doorlopende leerlijn.
Culturele aanbieders
Respons: 34 reacties van 31 verschillende aanbieders, waarvan ongeveer 30% ZZP'ers en zelfstandige kunstenaars.Het grootste deel van de aanbieders richt zich op primair onderwijs: 88%. Men is zich, ten opzichte van 2018, meer gaan richten op speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs. De instellingen richten zich op het onderwijs omdat zij dat belangrijk vinden -het hoort bij de visie van de instelling -maar ook omdat het vaak een kerntaak is.
Cultuureducatie met Kwaliteit Eindhoven
65% van de aanbieders uit deze meting nemen deel, of hebben bijgedragen aan het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Deze deelname heeft de instellingen zelf wel iets opgeleverd, al is het niet op grote schaal. 35% van de instellingen heeft meegewerkt aan de realisatie van een doorlopende leerlijn, en 32% van de instellingen heeft meer naamsbekendheid bij het onderwijs opgedaan en/of hebben meer activiteiten in de klas kunnen uitvoeren.
De komende jaren wil men:
- Meer bekendheid, meer afstemming en meer samenwerking met het onderwijs;
- Een rol spelen in het verdiepen van culturele programma's in de scholen, bijvoorbeeld aan de hand van Curriculum.nu;
- Het eigen culturele aanbod verder versterken.
Doelstellingen cultuureducatie
De instellingen willen vrijwel allemaal bijdragen aan de algemene, persoonlijke en culturele/ creatieve ontwikkeling van kinderen. Zij creëren hun aanbod grotendeels vanuit de ontwikkelingsbehoeften van het kind. Dat het ook op de behoeften van de school moet passen (op de doorlopende leerlijn, leerdoelen in het onderwijs) is eveneens belangrijk, maar het kind staat voorop.
Kennismaken en verbinden met de culturele omgeving, plezier laten beleven, bewustwording worden benoemd als belangrijke doelen, maar ook hier weer: vanuit het perspectief van het kind.
Dat instellingen hopen op meer bekendheid en hogere bezoekersaantallen is momenteel van secundair belang. Wat de aanbieders zelf nog nodig hebben om deze doelen te realiseren, is:
- Vakdocenten met goede pedagogische en communicatieve vaardigheden-of deze middels scholing te bevorderen;
- Contacten met het onderwijs, zowel rechtstreeks als via netwerken;
- Samenwerking met andere aanbieders en CultuurStation, met name rondom uitwisseling van kennis, ontwikkelingen en expertise.
Culturele activiteiten aan het onderwijs
In vergelijking met 2018 hebben de aanbieders meer manieren gevonden om hun culturele aanbod aan het onderwijs te bieden. De aanbieders passen hun aanbod steeds vaker aan op de vragen en de wensen vanuit het onderwijs; daar is meer flexibiliteit in ontstaan (dialoog-gestuurd aanbod). Daarnaast is er ook nog altijd een 'vast' aanbod.
Ruim de helft van de aanbieders biedt activiteiten in het kader van Cultuureducatie met Kwaliteit, of deskundigheidsbevordering voor leerkrachten. Ongeveer een derde van de aanbieders werkt vraag-gestuurd (het ontwikkelen van aanbod op vraag van de school). Concluderend is te stellen dat er aan de aanbodzijde veel meer dynamiek is ontstaan ten opzichte van 2018. Op de lange termijn:
- Willen de culturele instellingen meer en vaker als 'partner' van het onderwijs optreden, in plaats van 'aanbieder'. Dat betekent onder meer: vaker de afstemming zoeken, gezamenlijk cultuuronderwijs vormgeven, binnen de school meer richting procesgericht werken (in plaats van productgericht) en gezamenlijk werken aan talentontwikkeling. De kloof moet kleiner;
- Wil men de kwaliteit van cultuureducatie in het onderwijs versterken;
- Zou men meer uitbreiding van het aantal scholen en(jonge) bezoekerswillen.
CultuurStation Eindhoven
De bekendheid van de culturele aanbieders met de diensten en activiteiten van CultuurStation is redelijk groot. Een groot deel van de aanbieders maakt gebruik van de site van CultuurStation om hun eigen aanbod onder aandacht te brengen. Meer dan de helft heeft meegewerkt aan het programma Cultuur & ik (in het kader van CMK). De waardering van de aanbieders voor de diensten en activiteiten van CultuurStation is gemiddeld voldoende: 5,9. De meeste waardering is er voor het kennis delen (nieuwbrief, deskundigheidsbevordering). Het grootste verbeterpunt is dat CultuurStation de belangen van de aanbieders iets beter zou kunnen ondersteunen. De focus ligt volgens hen iets te veel op het onderwijs.